FENTANİLE BAĞLI ÖKSÜRÜK İNSİDANSI VE ENJEKSİYON HIZININ ETKİSİ
ZN.AKÇABOY
1, EY.AKÇABOY
1, R.ABDULLAYEV
1, N.GÖĞÜŞ
1
ANKARA NUMUNE EA HASTANESİ 1
Fentanil, indüksiyon öncesi sıklıkla kullanılan bir ajandır ve zaman zaman öksürüğe neden olduğu bilinmektedir (1). Fentanile bağlı öksürük konusunda mevcut literatürde büyük farklılıklar bulunmasının yanısıra yapılmış klinik çalışmalar da birbirleriyle çelişmektedir. Çalışmamızın amacı,indüksiyon öncesi kullanılan 2 µg/kg dozda fentanilin ve farklı enjeksiyon hızlarının, Türk halkında oluşturduğu öksürük insidansını ve şiddetini belirlemektir.
Elektif cerrahiye girecek ASA I-III 210 hasta bu randomize plasebo kontrollü çalışmaya alındı. Bronşial astım, kronik obstrüktif akciğer hastalığı, üst solunum yolu infeksiyonu olanlar ile sigara içenler ve son 2 hafta içinde anjiotensin dönüştürücü enzim inhibitörü almış olanlar çalışma dışı bırakıldı. Hastalara cerrahi öncesi premedikasyon uygulanmadı. Hastalara 2 µg/kg fentanil 2 sn, 20 sn veya aynı volümde % 0.9 NaCl 2 sn’de enjekte edildi ve gruplar sırasıyla I,II ve III olarak belirlendi. Injeksiyonlar tamamlandıktan sonra oluşan öksürüklerin başlama zamanı ve şiddeti 2 dakika süreyle bağımsız bir gözlemci tarafından kaydedildi. Öksürüğün şiddeti öksürük sayılarına gore derecelendirildi: Hafif (1-2), orta (3-5), şiddetli (5’den fazla).
Öksürüğün ortalama başlangıç süresi 21±7.71sn oldu. Öksürük insidansları grup I,II,III’de sırasıyla %11.4, %8.6, %0 olarak gerçekleşti. Öksürüğün şiddeti değerlendirildiğinde, fentanil 2 sn grubunda hafif/orta/şiddetli öksürüklerin görülme insidansı sırasıyla 4/1/1 iken, fentanil 20 sn grubunda bu insidanslar sırasıyla 5/3/0 olarak bulundu.
Çalışmamızın sonucunda, indüksiyondan önce uygulanan 2 µg/kg fentanilin kontrol grubuna göre anlamlı derecede yüksek oranda öksürüğe neden olmasına karşın, fentanilin enjeksiyon hızını yavaşlatmanın öksürük oranlarını anlamlı olarak değiştirmediğini gözlemlendi. Ayrıca, Türk halkı üzerinde ilk kez değerlendirilen fentanile bağlı öksürük oluşması insidansının ortalama olarak %10 olduğu saptandı ve bu sonuç, daha önce değerlendirilen Avrupa ve Uzak Doğu-Asya halklarında fentanile bağlı öksürük görülme insidanslarının arasında yer aldı.
1. Böhrer H, Fleicher F, Werning P. Tussive effect of a fentanyl bonus administered through a central venous catheter. Anaesthesia 1990; 45: 18-21.
|