KORONER ARTER HASTALARINDA KETAMIN-PROPOFOL KOMBINASYONUNUN QT İNTERVALINE ETKISI
E.KOCA
1, F.ERDİL
1, Hİ.TOPRAK
1, N.GÜLHAŞ
1, MÖ.ERSOY
1, M.DURMUŞ
1
İNÖNÜ ÜNIVERSITESI, TIP FAKÜLTESI, ANESTEZIYOLOJI VE REANIMASYON ANABILIM DALI, MALATYA 1
Koroner arter hastalığı (KAH) olan olguların perioperatif dönemde aritmiye eğilimi vardır ve bu hastalarda QRS süresinin ve dispersiyonun uzaması aritmiye bağlı kardiyak ölümde bağımsız bir risk faktörüdür. Bu nedenle KAH’lı olguların indüksiyonunda kardiyovasküler stabilitenin sağlanması için anestezik ajanın seçimi önemlidir. Ketamin ve propofolün sedatif etkileri anestezi için additif olup; bu kombinasyonun kardiyak cerrahide hemodinamik yönden avantaj sağladığı belirtilmiştir (1).
Bu çalışmanın amacı, koroner arter baypas cerrahisi (KABC) uygulanacak KAH’lı olguların anestezi indüksiyonunda ketamin-propofol kombinasyonun QT, Tp-e intervaline ve hemodinamiğe etkisini araştırmaktır.
Bu çalışma Etik Kurulun onayı alındıktan sonra elektif KABC planlanan 78 olguda gerçekleştirildi. Her olguya 5 derivasyonlu EKG, kan basıncı, pulse oksimetre ile monitorizasyon yapıldı. 16 gauge intraket ile venöz damar yolu açılarak hastalara iv midazolam ile premedikasyon uygulandı. Sol radiyel arterin lokal anestezi ile kanülasyonu yapıldı. Olgular propofol (Grup P, n=32) ve ketamin-propofol (Grup KP n=31) olarak iki gruba ayrıldı. Grup P’de propofol 20 mL’lik enjektörde 2 mg/mL Grup KP’de ise ketamin ve propofolün kombinasyonu konsantrasyonları 2 mg/mL ketamin, propofol 2 mg/ mL olarak hazırlandı. Her iki gruba da ilaçlar iv 2 mg/kg yapıldı. Ardından 3-5 µg/kg iv fentanil ve 0,1 mg/kg iv vekuronyum bromür yapıldı. Hastanın akciğerleri, tam kas gevşemesi sağlanana kadar %100 O2 ’le maskelenerek manuel ventile edildi. Ortalama arter basıncı (OAB) kalp atım hızı (KAH), EKG kayıtları; anestezi indüksiyonundan önce (Bazal,T0), propofol veya ketamin-propofol injeksiyonundan 2 dk sonra (T1), entübasyondan önce (T2) entübasyondan 30 sn (T3), 1 dk (T4) ve 5 dk sonra (T5) kaydedildi.
Olgular yaş, kilo, boy, cinsiyet yönünden benzerdi. Olguların 6’sı çalışma sırasında EKG kağıdı bittiği için, 5’i makineye bağlı nedenler yüzünden, 4’ü ise entübasyon süresi uzadığı için çalışmadan çıkarıldı. Geriye kalan 63 hasta değerlendirmeye alındı. Gruplar arası değerlendirmede OAB, KAH değerleri yönünden istatistiksel olarak anlamlı fark yoktu (p>0.05). Grup içi değerlendirmede her iki grubun OAB değerleri, giriş değerine göre tüm dönemlerde anlamlı olarak düşüktü (p<0.05). KAH ise; T2 döneminden itibaren azalmıştı (p<0.05).Olguların bazal QTc interval değerleri benzerdi ve gruplar arası değerlendirmede T1,T2,T3,T4,T5 dönemlerinde anlamlı fark yoktu. Grup içi değerlendirmede, Grup P’ de QTc intervali T1’de azalırken (p< 0.05), Grup KP’de istatistiksel olarak fark yoktu. Her iki grupta entübasyon sonrası tüm dönemlerde QTc intervali anlamlı olarak artmıştı (p<0.05). Tp-e intervalinde ise tüm dönemlerde istatistiksel olarak anlamlı bir değişiklik yoktu.
Ketaminin propofolle kombinasyonu indüksiyondan sonra QTc intervalini artırmazken entübasyondan sonra propofole benzer olarak uzatmıştır. Ancak aritmi gelişme riski yönünden daha güvenilir bir belirteç olan Tp-e intervalinde değişiklik olmaması ve entübasyona hemodinamik yanıtın baskılanması nedeniyle KAH’lı olguların anestezi indüksiyonunda bu kombinasyonun güvenle kullanılabileceğini düşünüyoruz.
1- Total intravenous anesthesia with a propofol-ketamine combination during coronary artery surgery. Botero CA, Smith CE, Holbrook C et al. J Cardiothorac Vasc Anesth. 2000 Aug;14(4):409-15.
|