Türk toplumunda mastektomi sonrası kronikleşen ağrının prevalansı ve özellikleri: prospektif kesitsel bir çalışma
Serbülent Gökhan Beyaz1, Jalan Şerbetçigil Ergönenç2, Tolga Ergönenç2, Özlem Uysal Sönmez3, Ünal Erkorkmaz4, Fatih Altıntoprak5
1Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji AD, Sakarya
2Sakarya Üniversitesi Eğitim Araştırma Hastanesi, Anesteziyoloji AD, Sakarya
3Yeditepe Üniversitesi, Tibbi Onkoloji Bilim Dalı, istanbul
4Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Biyoistatistik AD, Sakarya
5Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi, Genel Cerrahi AD, Sakarya
Giriş: Postmastektomi ağrı sendromu (PMPS) meme kanser cerrahisi sonrası kronik nöropatik ağrılı bir durumdur. Bir çok yayında PMPS prevalansının %20-68 arasında olduğu bildirilmiştir. PMPS’da ağrı aksilla, kolun mediali, meme, göğüs duvarında cerrahi sonrası 3 ay veya daha uzun süre devam eden ağrı olarak tanımlanmaktadır. Bu çalışmada Türk toplumunda PMPS’nin prevalansı, nöropatik ağrı özellikleri, ağrının kronikleşmesine katkıda bulunan faktörlerin belirlenmesi amaçlandı. METOD: Bu prospektif kesitsel çalışma için Sakarya Üniversitesi Tıp Fakültesi Etik kurul onayı alındı. 2012-2014 yılları arasında Ağrı polikliniği, Genel Cerrahi polikliniği ve Onkoloji polikliniğine gelen hastalar içerisinden meme cerrahisi uygulanan 18-85 yaş arası 131 hasta belirlendi. Hastalar iki grupta incelendi. Meme cerrahisinden sonra en az 3 ay geçmiş olan, aksilla, kol, omuz, göğüs duvarı, skar dokusu ve memede PMPS’ in karakteristik semptomları olan hastalar Grup 1, herhangi bir semptomu olmayan hastalar Grup 2 oalarak çalışma kapsamına alındı. Tüm hastalardan çalışmadan önce bilgilendirilmiş hasta onamı alındı. Hastaların medikal kayıtları toplandı ve VAS, McGill, DN-4 ve SF-36 ile değerlendirildi. BULGULAR: Meme cerrahisi geçiren hastaların ortalama yaşı 55.22±11.83 ‘dır. PMPS prevalansı %36 olarak bulundu. PMPS olan hastaların VAS, McGill ve DN-4 ortalama değerleri sırasıyla 2.70±1.03, 2.74±2.48, ve 2.5±2.48. DN-4 anketine göre nöropatik ağrı özellikleri olan hasta sayısı 31(%23.7). Fantom ağrısı olan hasta sayısı 12(%9.2)’dir. Modifiye radikal mastektomi uygulanan hastalar meme koruyucu cerrahi geçiren hastalara göre daha fazla hastada nöropatik ağrı oluşması anlamlı bulundu (p=0.028). Sadece ağrısı olan 2 hastaya uygun tedavi (antikonvülzan, opioid ve basit analjezik) başlandığı görüldü. Sonuç: PMPS ciddi bir şekilde hastanın duygu durumunu, günlük aktivitelerini, sosyal ilişkilerini etkiler ve aynı zamanda sağlık sistemleri için ağır ekonomik bir yüktür. Türk toplumunda %36 oranında PMPS geliştiği, bu hasta grubunun günlük yaşam ve fiziksel fonksiyonlarının etkilendiği ve uygun bir şekilde tedavi edilmediği sonucuna varıldı.
|