Sepsis ve Sistemik İnflamatuar Yanıt Sendromlu Hastalarda Selenyum, Bakır, Çinko, Demir Seviyeleri
Hilal Ayoğlu1, Üstün Sezer1, Mehmet Akın1, Dilek Okyay1, Ferruh Ayoğlu2, Murat Can3, Gamze Küçükosman1, Özcan Pişkin1, Bengü Aydın1, Murat Çimencan1, Abdullah Gür1, Işıl Turan1
1Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı
2Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Halk Sağlığı Ana Bilim Dalı
3Zonguldak Bülent Ecevit Üniversitesi, Biyokimya Ana Bilim Dalı
AMAÇ: Bilindiği üzere, sepsis ve sistemik inflamatuar yanıtın oluşmasında oksidatif hasarlanma rol almaktadır. Oksidatif hasarlanmanın önlenebilmesi için antioksidan savunma sistemlerinde selenyum (Se), bakır (Cu), çinko (Zn), demir (Fe) gibi eser elementler serbest oksijen radikallerinin temizlenmesinde anahtar görevi üstlenir. Genel populasyonda Se başta olmak üzere diğer eser elementlerin eksikliğinin sık olabileceği bilinmektedir. Sepsis hastalarında ve sistemik inflamatuar yanıt sendromlu (SIRS) hastalarda Se, Cu, Zn, Fe seviyelerindeki değişimlerin araştırılması amaçlanmıştır. METOD: Etik kurul ve hasta onamları sonrasında Sepsis ve SIRS tanısı konan 57 hastadan tanı sonrası ilk gün, 3. 5. ve 7. günlerde serum eser elementlerin ölçümü için kan örnekleri alındı. "Hastalar sepsis kılavuzu önerilerine uygun şekilde tedaviye alındı. Hastaların demografik verileri, sigara, alkol kullanımı, ek hastalıkları (travma, kardiyovasküler sistem hastalığı, hipertansiyon (HT), malignite varlığı, operasyon öyküsü, kronik obstrüktif akciğer hastalığı (KOAH), diabet, böbrek yetmezliği) kaydedildi. Eser elementler atomik absorbsiyon spektrometresi, ferrozin yöntemi, kalorimetrik yöntem kullanılarak analiz edildi. İstatistiksel değerlendirmede Student t, Mann-Whitney U testleri uygulandı, p<0.05 anlamlı kabul edildi. BULGULAR: Tüm hastalarda Se ve Fe seviyeleri tüm ölçüm dönemlerinde normal değerlerin altında saptandı. Bazal değerler ile diğer zamanlarda ölçülen değerler karşılaştırıldığında eser element seviyelerinde fark gözlenmedi (p>0.05). Malignitesi olan olgularda olmayanlara oranla bazal Cu seviyeleri daha düşük bulundu (p<0.05). KOAH’lı ve HT’lu olgularda 7. Gün Cu seviyelerinin diğer olgulara oranla düşük olduğu saptandı (p<0.05). Ex olan hastalarda bazal Se seviyelerinin diğer hastalardan daha düşük olduğu gözlendi (p<0.05). Diğer parametrelerde farklılık saptanmadı. SONUÇ: Sepsis ve SIRS’lı hastalarda artmış oksidatif stres ve antioksidan sistemlerin kullanılmasının göstergesi olarak Se ve Fe seviyelerinin azaldığı, Zn seviyelerinde değişiklik olmadığı, Cu seviyesinin malignitesi, KOAH’ı ve HT’u olan hastalarda daha düşük seyrettiği saptandı. Bazal düşük Se seviyelerinin mortalite ile ilişkili olacağı kanısına varıldı.
|