Farklı Genel Anestezi Uygulamalarının Koku İşlevi Ve Koku Hafızası Üzerine Etkileri
Üstün Sezer1, Rahşan Dilek Okyay1, Hilal Ayoğlu1, Bengü Gülhan Aydın1, Gamze Küçükosman1, Özcan Pişkin1, Murat Çimencan1, Nilay Nur Gençoğlu1, Ferruh Ayoğlu2, Fikret Çınar3, Işıl Özkoçak Turan4
1Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Bölümü
2Bülent Ecevit Üniversitesi Tıp Fakültesi Halk Sağlıği Bölümü
3İstanbul Özel Florence Nightingale Hastanesi
4Ankara Numune Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Amaç: Anestezik ilaçların olfaktör disfonksiyona neden olabileceği belirtilmiştir. Çalışmamızda farklı genel anestezi uygulamalarının postoperatif koku işlevi ve hafızasına etkilerinin araştırılması amaçlandı. MATERYAL-METOD: Etik kurul ve hasta onamları sonrasında, genel anestezi altında ASA I-II risk grubunda elektif şartlarda opere edilecek, operasyon süresi 40-180 dakika arasında olması planlanan, 18–60 yaş 97 olgu çalışmaya dahil edilerek rastgele 3 gruba ayrıldı. Grup PP (Propofol-Propofol grubu, n=33), Grup PS (Propofol-Sevofluran grubu, n=34) Grup SS (Sevofluran-Sevofluran grubu, n=30). Hastalara operasyondan 30 dakika önce butanol eşik ve koku identifikasyon testleri uygulandı. Anestezi indüksiyonu Grup PP ve Grup PS’de 2-2.5 mg/kg propofol ve 1µg/kg remifentanil ile, Grup SS’de yüz maskesi ile %7 konsantrasyonda sevofluran ve 1µg/kg remifentanil ile sağlandı. Tüm gruplara 0.6mg/kg rokuronyum uygulandı,entübasyon sağlandı. Anestezi idamesi Grup PP’de propofol ve remifentanil infüzyonu ile Grup PS ve Grup SS’de sevofluran ve remifentanil infüzyonu ile sağlandı. Postoperatif 30.dakikada, 8. ve 24.saatlerde koku eşik ve identifikasyon testleri yeniden uygulandı. İstatistiksel değerlendirmede Anova Varyans analizi, ki-kare testi, paired-samples T testi kullanılarak “p<0.05” değeri anlamlı fark olarak kabul edildi. BULGULAR: Her üç grupta operasyondan 30 dakika sonraki dönemde koku eşik değerlerinin bazal değerlere göre arttığı, diğer dönemlerde SS ve PS grubunda eşik değerindeki bozulmanın postoperatif 24 saat boyunca devam ettiği, PP grubunda ise postoperatif 8.saatten itibaren koku eşik değerlerinin bazal seviyeye döndüğü gözlendi (p<0.05). Koku identifikasyon test değerlerinde PP grubunda postoperatif 8. ve 24.saatlerde bazal değerlere göre artış gözlenirken, SS ve PS gruplarında postoperatif 30.dakikada azalma olduğu, postoperatif 8.saatte ise bazal değerlerine döndüğü, postoperatif 24.saatte ise bazal değerlerine göre artış olduğu gözlendi (p<0.05). SONUÇ: Anestezi indüksiyonu ve idamesinde sevofluran kullanımının koku algılamasını olumsuz yönde etkilediği, koku hafızasında geçici bir bozukluğa yol açtığı, indüksiyon ve idamede propofol kullanımının ise koku algılamasında yalnızca erken dönemde geçici bozukluk meydana getirdiği, koku hafızasında herhangi bir bozukluğa yol açmadığı hatta koku hafızasını düzeltebileceği kanısına varılmıştır.
|