Hepatoselüler karsinomada intraarterial kemoembolizasyona anestezik yaklaşımımız....
Esra Kızılateş1, Zübeyde Çetin1, Mustafa Çetin2, Kerem İnanoğlu1, Mert Köroğlu2
1Antalya Eğitim Araştırma Hastanesi Anestezi ve Reanimasyon Kliniği
2Antalya Eğitim Araştırma Hastanesi Girişimsel Radyoloji Bölümü
Giriş Transarterial kemoemblizasyon (TAKE) rezektabl olmayan hepatosellüler karsinomalarda (HSK) ve hepatik metastazlarda palyatif tedavinin ana dayanağı olmuştur. Karaciğer parankimi kan kaynağının çoğunluğunu (%60-70) portal venden almakla birlikte hepatosellüler tümörlerde ana beslenme hepatik arter dallarından olmaktadır. TAKE'nin rezektabl olmayan karaciğer tümörlerinde sağkalıma fayda sağladığı gösterilmiştir. Amaç 19.12.2014 ve 20.10.2015 tarihleri arasında hastanemiz girişimsel radyoloji bölümünde yapılan 24 rezektabl olmayan HSK tedavi yöntemi olarak kullanılan TAKE hastalarıyla olan deneyimimizi paylaşmayı hedefledik. İşlem sırasında bilinçli sedasyon ve lokal anestezi zorunlu olmakla birlikte bazen hastaların zorunlu olarak genel anestezi aldığı olmuştur. Bu hastalardan 23 i bilinçli sedasyon ile işlemi tamamlarken, 1 tanesi genel anestezi almak zorunda kalmıştır. İşlem sırasında yoğun hidrasyon işlem sonrası böbrek fonksiyonları için önem taşımaktadır. O nedenle 200-300ml/h normal salin infüzyonu ek patoloji yoksa uygulanmalıdır. Fentanyl ve midazolam ile bilinçli sedasyon özelikle hastanın koopere olması için önem taşımaktadır. İşlem sırası ve sonrasında ağrı ve bulantı en büyük problemdir. Ağrı için opiode yüklenmek hastanın bilinç durumunu bozmaktadır. O nedenle biz toplam dozun hepsini vermeden 30 mgr aralıklarla toplam 200mgr olacak %2lik lidokain ile yapılan intararterial yıkamanın işlem sonrası ağrıya etkili olduğunu düşünerek hastalarımızda uygulamaktayız. Tartışma İşlem sonrası mide bulantısı ve ağrı en sık problem olarak göze çarpmaktadır. Bu nedenle kemoterapi öncesi kullanılan antiemetik granisetron, ondansetron verilmesi ihmal edilmemelidir. Bunun yanından özelikle ilk 48 saatte karşılaşılan ağrı için mümkünse hasta kontrollü analjezi ile devreye girmek gerekmektedir. İşlem sonrası karşılaşılan bu problemler için hazırlıklı olmak ve bulantı ve ağrı başlamadan önlemi almanın hastalarımıza kalan ömürlerinde daha iyi koşullar sağladığını deneyimlemekteyiz. Yinede bu konuda yapılacak yeni çalışmalara ihtiyaç olduğu düşüncesindeyiz.
|