Sıçanlarda lipid infüzyonu ketamin anestezisinden derlenmeyi hızlandırır mı?
Gönül Çizmeci Kayır, Erkan Tomatır
Pamukkale Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı, Denizli
Ketamin, ameliyathane dışında ve günübirlik anestezide sık kullanılan bir ajandır. Derlenme süresinin göreli uzun ve kalitesinin de düşük olması, iş yükünü ve maliyeti artıran önemli bir sorundur. Ketamin anestezisinden derlenmeyi hızlandıracak ve iyileştirecek bir ajana gereksinim olduğu kabul edilebilir. Beslenme ajanı olarak bilinen lipid emülsiyonları, bazı lipofilik ilaçlarla olan zehirlenmelerin tedavisinde de kullanılmaya başlanmıştır. Ketamin oldukça lipofilik bir ajandır ve temel etki mekanizması NMDA reseptör inhibisyonuna dayanır. Bazı lipid emülsiyonlarının da NMDA reseptörlerini aktive ettiği gösterilmiştir. Bu iki dayanaktan yola çıkılarak; lipid emülsiyonunun ketamin anestezisinden derlenmeyi hızlandırıcı bir etki gösterip göstermeyeceğinin belirlenmesi amaçlandı. Etik Kurul onayından sonra 40 adet Sprague-Dawley cinsi sıçana deneyden önce eğitim amacıyla iki kez rotarod testi uygulandı. Testi öğrenerek çalışmaya alınan sıçanların kuyruk lateral veni kateterize edildi. 25 mg/kg ketamin intravenöz bolus verildi ve 5 dakika beklendi. Bu aşamada; sıçanlar rastgele 4 eşit gruba (n=10) ayrılarak, kontrol amaçlı Grup 1’e yalnızca 15 mL/kg serum fizyolojik, Grup 2-4’e sırasıyla 10, 15 ya da 20 mL/kg %20 lipid emülsiyonu 5 dk içinde infüze edildi. İnfüzyon bitiminden sonra tüm sıçanların ikinci kez doğrulma hareketi ile dört patisi üzerinde durabildiği an “erken derlenme süresi” ve 3 dakika aralıklarla uygulanan rotarod testini başarıyla geçebildiği an “geç derlenme süresi” olarak tanımlandı ve kaydedildi. Deney süresince her sıçanın kateterizasyon öncesi (başlangıç), intravenöz ketamin sonrası, lipid/serum fizyolojik infüzyonu sonrası, erken derlenme ve geç derlenme sonrasında kalp atım hızı, solunum sayısı ve vücut ısısı kaydedildi. Kalp hızı, solunum sayısı ve vücut ısısı yönünden gruplar arasında önemli bir farklılık gözlenmedi. Erken derlenme süresi bakımından gruplar (Grup 1-4 sırasıyla; 888.90±121.81, 835.40±156.04, 873.60±163.04, 845.40±145.94 sn) benzerdi. Geç derlenme süresi ise lipid emülsiyonu verilen gruplarda daha kısa görünmekle birlikte (Grup 1-4 sırasıyla; 2925.20±534.50, 2421.70±512.14, 2490.20±440.43, 2615.40±397.15 sn), bu farkın da istatistiksel bakımdan önemli olmadığı saptandı. Sonuç olarak; lipid emülsiyonu infüzyonunun ketamin anestezisinden derlenmeyi hızlandırıcı bir etki göstermediği kanısına varıldı.
|