Neonatal Farelere Uygulanan Ketamin ve Dexmedetomidinin Erişkin Dönem Nörokognitif Fonksiyon ve Anksiyete Benzeri Davranışlar Üzerine Etkileri
Mediha Türktan1, Kübra Akıllıoğlu2, Mehmet Bertan Yılmaz3, Dilek Özcengiz1
1Çukurova Üniversitesi, Anesteziyoloji Ana Bilim Dalı, Adana, Türkiye
2Çukurova Üniversitesi, Fizyoloji Ana Bilim Dalı, Adana, Türkiye
3Çukurova Üniversitesi, Tıbbi Biyoloji Ana Bilim Dalı, Adana, Türkiye
GİRİŞ: Pediyatrik yaş grubu anestezi pratiğinde oldukça önemli bir role sahiptir. Yenidoğan döneminde uygulanan genel anestezinin ileri dönemlerde öğrenme, hafıza ve davranış üzerine olumsuz etkilerinin olabileceği düşünülmektedir. Biz bu çalışmada, pediyatrik yaş grubunda sıklıkla kullanılan ketamin ve deksmedetomidinin erişkin dönemdeki nörodavranışsal etkilerini araştırmayı amaçladık. GEREÇ-YÖNTEM: Hayvan deneyleri etik kurul onayı alındıktan sonra 45 adet Balb/c ırkı erkek fare çalışmaya dahil edildi. Doğum sonrası 7. günde intraperitoneal yolla Grup K(n=10)’ya 75 mg/kg ketamin, Grup D(n=13)’ye 10 mcg/kg deksmedetomidin, Grup K+D(n=12)’ye 75 mg/kg ketamin+10 mcg/kg deksmedetomidin, Grup S(10)’ye salin enjeksiyonu 0.1 ml/10 g volümde yapıldı. Davranış testleri (açık alan testi, yükseltilmiş artı düzenek, Morris su labirenti) 8-10. haftada uygulandı. BULGULAR: Açık alan testinde katedilen mesafe, merkeze geçme ve doğrulma sıklığının ketamin uygulanan gruplarda salin grubuna göre arttığı gözlenirken (p<0.01) Grup D ile Grup S arasında herhangi bir fark bulunmadı. Yükseltilmiş artı düzenek testinde kapalı ve açık uçta geçirilen süre Grup K ve Grup S arasında benzerdi ancak baş sarkıtma sıklığı Grup K’de anlamlı olarak fazlaydı (p<0.05). Grup D’de Grup S’ye göre açık uçta geçirilen sürede azalma, açık uca ilk geçiş süresinde uzama, kapalı uçta geçirilen sürede artma, baş sarkıtma sıklığında azalma gözlendi (p<0.01). Morris su labirenti testinde platforma kaçış süreleri ketamin uygulanan gruplarda salin grubuna göre daha uzundu ve bu fark Grup K+D’de daha belirgindi (p<0.05). Gizli platformu bulma süreleri Grup S’ye göre, Grup K ve Grup K+D’de daha uzun, hedef kadranda geçirilen süre Grup K ve Grup K+D’de daha kısa bulundu, bu farklılık Grup K+D’de daha belirgindi (p<0.01). SONUÇ: Ketaminin anksiyeteyi azaltma, lökomotor aktiviteyi arttırma etkisi yanında uzun dönemde öğrenme ve hafıza üzerine olumsuz etkisi olabilir. Deksmedetomidin lökomotor aktiviteyi etkilememekle beraber ketaminin öğrenme ve hafıza üzerine olan negatif etkisini arttırabilir. Bu konuda yapılacak ek çalışmaların yenidoğan anestezini daha güvenli kılacağı kanaatindeyiz.
|