Deksmedetomidin'in izole insan umbilikal arteri üzerine in vitro vazoaktif etkileri
Oğuzhan Arun1, Şengal Bağcı Taylan2, İpek Duman3, Bahar Öç1, Setenay Arzu Yılmaz4, Aybike Tazegül Pekin4, Çetin Çelik4, Hülagü Barışkaner2, Jale Bengi Çelik1
1Selçuk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD.
2Selçuk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Farmakoloji AD.
3NecmettinErbakan Üniversitesi, Meram Tıp Fakültesi, Farmakoloji AD.
4Selçuk Üniversitesi, Tıp Fakültesi, Kadın hastalıkları ve Doğum AD.
Giriş/AMAÇ: Deksmedetomidin, sıklıkla sedasyon ve analjezi için kullanılan bir alfa-2 reseptör agonistidir. Umbilikal kordun otonom innervasyonu olmadığı için, umbilikal kord üzerinde vazoaktif ajanların direkt etkileri önemlidir. Bu çalışmada deksmedetomidin’in izole insan umbilikal arteri üzerindeki vazoaktif etkilerini araştırmayı amaçladık. GEREÇ-YÖNTEM: Etik kurul onamı alındıktan sonra vajinal doğum yapan sağlıklı annelerden alınan umbilikal kordlar Krebs-Henseleit solüsyonu içerisinde laboratuvara ulaştırıldı. Umbilikal arterler, 5 mm uzunluğunda spiral şeritler halinde kesildi, organ banyosuna alındı ve 37°C’de %95 O2 ve %5 CO2 karışımı ile gazlandırıldı. Denge tonüsüne ulaşmış dokular için organ banyosuna 10-5 M fenilefrin ilave edilerek kasılma sağlandı. Daha sonra ortama 10-5 M asetilkolin eklenerek dokunun verdiği reaksiyon gözlendi. Gevşeme cevabının gözlendiği dokuların endotelli (E+), gözlenmediği dokuların ise endotelsiz (E-) olduğu kabul edildi. Endotelsiz dokular için organ banyosuna kümülatif olarak 10-9–2x10-5 M doz aralığında deksmedetomidin uygulandı. Elde edilen doz-cevap verileri kaydedildi. Alınan yanıtlar bazal değer üzerine kasılma yüzdesi olarak ifade edildi. Çalışmanın ikinci bölümünde organ banyosuna propranolol (10-6M), atropin (10-6M), yohimbin (10-6M), prazosin (10-5), indometasin (10-5M), verapamil (10-6M) ve Ca+2’suz ortamda Ca+2 (10-4 ile 10-2M) varlığında deksmedetomidinin doz-cevap verileri kaydedildi. Veriler non-parametrik olarak (Wilcoxon testi ile) karşılaştırıldı ve p<0.05 anlamlı kabul edildi. BULGULAR: Deksmedetomidin Ca+2’suz ortam hariç tüm umbilikal arter örneklerinde kasılma sağladı. Ortama propranolol, atropin, indometasin, verapamil ve Ca+2 (Ca+2’suz ortamda) eklendiğinde deksmedetomidin ile elde edilen kasılma yanıtları ile bu ajanlar eklenmeden önce deksmedetomidin ile elde edilen kasılma yanıtları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık elde edilemedi. Alfa-2 reseptör agonist olan yohimbin grubunda ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptandı (p<0.05). Alfa-1 reseptör antagonisti prazosin grubunda da istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptandı (p<0.05). Tartışma/SONUÇ: Deksmedetomidin endotelden arındırılmış umbilikal arter üzerinde konstrüktör etkiye sahiptir ve bu etkide beta reseptör, muskarinik reseptör, prostaglandin ve Ca+2 kanallarının herhangi bir etkisi gözlenmezken, daha çok alfa-1 reseptörler olmak üzere alfa-1 ve alfa-2 reseptör agonistik etkinin sorumlu olduğu kanısındayız.
|