Ratlarda Dura Zedelenmesine Bağlı BOS Kaçağına Epidural Ankaferdin Etkisi
Berrin Işık1, Ayşe Hande Arpacı2, Mustafa Arslan1, Ömer Hakan Emmez3, Özlem Erdem4, Metin Alkan1
1Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD
2Ankara Üniversitesi Diş Hekimliği Fakültesi Ağız, Diş ve Çene Cerrahisi AD
3Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Beyin ve Sinir Cerrahisi AD
4Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Tıbbi Patoloji AD
GİRİŞ-AMAÇ: Epidural girişim sırasında dura zedelenmesi gelişebilir. Dura deliğinden BOS (beyin omurilik sıvısı) kaçağı ise, intrakraniyal volüm ve basınçta azalma ile şiddetli ağrı ve ölüme varan ciddi komplikasyonlara yol açabilmektedir. BOS kaçağını önlemek için en sık uygulanan girişim otolog kan yamasıdır. Ancak her vakada etkili olmaması, tekrarlayan uygulamalar gerekmesi ve yan etkileri nedeniyle alternatif teknikler araştırılmaya devam edilmektedir. Bu çalışmada hemostatik, antikoagülan, antibakteriyel etkinliği bildirilen bitki ekstraktı Ankaferd®’in postdural zedelenmeye bağlı BOS kaçağını önlemede etkinliğinin araştırılması amaçlanmıştır. GEREÇ-YÖNTEM: WistarAlbino cinsi 18 erkek rat, randomize olarak Grup I (Kontrol), Grup II (Dural zedelenme-Kontrol), Grup III (Dural zedelenme-Ankaferd) olarak üç gruba ayrıldı. İntramuskuler 100mg.kg-1 ketamin anestezisi altında arka-orta hattan 2cm midline kesi yapılarak paraspinal kaslar retrakte edildi, L4-L5 vertebralar, ligamentum flavum, peridural yağ dokusu gözlendi. Grup II-III de 27 gauge spinal iğne ile dura zedelendi, Grup III de zedelemeyi takiben peridural dokuya damlatma yoluyla 1 mL Ankaferd® uygulandı. 30 dakika sonra servikal spinal seviyeden BOS içerisine 10 µ.L metilen mavisi verilerek duradan BOS kaçağı olup olmadığı değerlendirildi. Sonrasında anestezi altında rat sakrifiye edilerek omurga blok halinde eksize edilerek spinal kord disseke edildi, metilen mavisinin dağılımı ve dokularda inflamatuar yanıt ve hücre hasarı değerlendirildi. Blok halde çıkarılan L4-5 spinal kord arka boynuzu %10 formolle dekalsifiye edilerek parafin uygulandı. 4 lm inceliğinde alınan kesitler hematoksilen&eosin (H&E) ile boyanıp değerlendirildi. BULGULAR: Histopatolojik incelemede üç grup arasında inflamatuvar yanıt açısından farklılık saptanmadı. Metilen mavisi yayılımı değerlendirildiğinde, Grup II’deki ratların tümünde(%100), Grup III’deki ratların yarısında(%50) BOS kaçağı olduğu saptandı. Tüm gruplar (X2=5.178,p=0.002) ve Grup I-II (X2=1.778,p=0.182) karşılaştırıldığında, istatistiksel olarak anlamlı fark saptandı. TARTIŞMA-SONUÇ: Durada zedelenmesi olan ratlara epidural Ankaferd uygulamasının herhangi bir doku hasarına yol açmadığını ve BOS kaçağı oranını azalttığını saptadık. Ancak nöral doku üzerine uzun dönem etkilerinin araştırılması gerektiği kanısına vardık.
|