Hastaların yoğun bakım ünitesine giriş ve çıkış zamanları ile mortalite oranları arasındaki ilişki: 2007-2010 yılları arası geriye dönük analizi
Ömer Taşargöl1, Elif Bombacı1, Serkan Tulgar1, Serhan Çolakoğlu1, Zeynep Taşargöl2, Halil Cihan Köse1, İbrahim Uzun1
1Dr. Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği, İstanbul
2Zeynep Kamil Kadın Ve Çocuk Hastalıkları Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, Kadın Hastalıkları ve Doğum Kliniği, İstanbul
Giriş Yoğun bakım üniteleri(YBÜ) 24 saat kesintisiz hizmet verilen birimlerdir. Ancak her birimde olduğu gibi YBÜ'de de mesai dışı saatlerde verilen nöbet hizmetlerinde çalışan ekip sayısının mesai saatlerindekine göre daha sınırlı olması, her türlü ekipmana heran ulaşılamaması bazı acil olmayan işlemlerin ertelenmesini gerektirebilmektedir. Bu çalışmada, hastaların YBÜ’ye giriş tanıları, giriş zamanları, YBÜ'den çıkış zamanları ve mortalite oranları incelenerek giriş ve çıkış zamanının mesai içi ya da mesai dışı olmasının mortaliteye etkisi araştırılmıştır. Gereç ve Yöntem Çalışma 2007-2010 tarihleri arasında Dr.Lütfi Kırdar Kartal Eğitim ve Araştırma Hastanesi YBÜ’sinde yapıldı. Çalışmaya ait veriler hastane veri tabanı ve dosya kayıtlarından retrospektif olarak incelendi. Bulgular YBÜ'ne giriş günlerine göre mortalite oranları arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır. Pazartesi ve Çarşamba giriş yapan olgularda taburcu oranı eks oranından yüksek saptandı(p<0,05)(Figür1). Diğer yandan, Cumartesi günü yapılan girişlerde eks riski 1,745 kat yüksek saptandı. Hafta sonu giriş yapan olgularda da mortalite riski 1,418 kat yüksek saptandı(Figür2). Yoğun bakım ünitesine mesai saatleri içinde veya dışında yapılan girişlerde tanılar arasında istatistiksel olarak anlamlı farklılık bulunmaktadır. Travma tanılarının mesai saatleri dışında YBÜ'e giriş oranı yüksekken(p<0,01); malignite(p<0,05) ve kardiyovasküler sistem hastalığı(p<0,01) tanılarının mesai saatleri içinde giriş oranı yüksektir.(Figür3) Sonuç YBÜ’nde mortaliteyi etkileyen pek çok faktör vardır. Yapılan araştırmada mortalite ile giriş zamanı arasında anlamlı ilişki kurulmuştur. Bu sonucu iki faktör etkilediğini düşünmekteyiz. Birincisi;mesai saatleri içinde YBÜ'e en sık malignite ve kardiyovasküler sistem hastalıkları gibi daha stabil olup daha az girişim gerektirecek olgular yatırılırken,mesai saatleri dışında birden fazla branşın aynı anda aktif olarak müdahale edeceği, daha fazla sayıda ekip gerektiren instabil travma olgularının yatırlıyor olmasıdır. İkincisi ise,pazartesi gününden cuma akşamına kadar hastalar, içinde yoğun bakım sorumlu hekiminin de(staff) yer aldığı,sayıca daha fazla olan bir ekip tarafından takip edilirken,cuma akşamından pazartesi sabahına kadar daha kısıtlı sayıda olan nöbet ekipce takip edilmesi ve haftasonu her türlü uzman ekip veya ileri ekipmana ulaşılamaması etkili olabilir.
|