Uzmanlık Eğitiminde Doktorlarda Tükenmişlik Sendromu
Namigar Turgut1, Serap Karacalar1, Cengiz Polat1, Özlem Kıran1, Fethi Gültop1, Seray Türkmen Kalyon1, Betül Sinoğlu1, Mehmet Zincirci1, Ender Kaya2
1S.B.Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği
2S.B.Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Psikiyatri Bölümü
AMAÇ Tükenmişlik sendromu, ilk olarak gönüllü sağlık çalışanları arasında görülen duygusal tükenmişlik, depersonalizasyon, bireysel beceride azalma ile karakterize üç boyutlu bir durumu tanımlamak için ortaya atılmıştır. Duygusal tükenme;bireylerin işlerinde yorulmalarını, aşırı yıpranmış hissetmelerini, duyarsızlaşma; işle ilgili idealinin kaybolması, bireysel başarıdaki düşme hissi; depresyon, düşük moral, bireyler arası ilişkilerden kaçınma, baskı ile başedememe, zayıf benlik algısını tanımlamaktadır. Günümüzde tükenmişlik sendromunun sağlık çalışanları arasında büyük bir sorun olduğu bilinmektedir. Çalışmada hekimlerin asistanlık yıllarına göre tükenmişlik düzeylerini belirlemek ve tükenmişliğin, sosyo-demografik özellikler, eğitim, uyku alışkanlıkları, sigara ve alkol tüketimi gibi değişkenlerle ilişkilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Çalışma, sorunu belirlemeye yönelik ön çalışma niteliğindedir. GEREÇ ve YÖNTEM Etik Kurul onayı ile araştırmanın evrenini hastanemizde görev yapan 1.,2.,3.,4ve5. Yıl (n=127) asistanları oluşturmaktadır. Değerlendirme anketinde asistanların sosyo-demografik durumu, mesleki bilgileri içeren bilgi formu ile “Maslach Tükenmişlik Envanteri” kullanılmıştır. 22 maddeden oluşan ölçekte her madde 5’li dereceleme (1=Hiçbir Zaman, 2=Çok Nadir, 3=Bazen, 4=Çoğu Zaman, 5=Her zaman) ile cevaplandırılmaktadır. İstatistiksel analiz için Student’s t, Mann Whitney U, One-way ANOVA, Kruskal Wallis, Tukey HSD test, Pearson ve Spearman korelasyon analizi kullanıldı. BULGULAR Çalışma %44,1’i (n=56) erkek, %55,9’u (n=71) kadın 127 asistan ile yapılmıştır (Coranbach Alfa(α)=0,873, Tablo1.). 1.yıl asistanların %57’si sigara, %54’ü alkol kullanmaktadır. %2’si nöbet izni kullanırken, %61‘i uyku düzensizliğinden şikayetçidir. %60‘ı mesleği isteyerek seçtiklerini bildirmişlerdir. Stresle baş etmede %61’inin arkadaşlarla konuşmayı,%32’sinin alışverişe çıkmayı seçtiği gözlenmiştir. Asistanlık yıllarına göre Maslach Tükenmişlik ölçeği “Duygusal Tükenme” ve“Duyarsızlaşma” alt boyutunda istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmıştır. “Kişisel Başarı” alt boyutunda ise istatistiksel olarak anlamlı farklılık saptanmamıştır (p>0,05, Tablo 2. Şekil 1.). SONUÇ Tükenmişlik sendromu ile başedebilmek için strateji belirleme, planlama ve uygulama daha çok çalışma koşullarını belirleyenlerin kararlarına bağlı olduğundan bireysel kontrol teknikleri ile sorunun aşılamayacağı ortadadır.Bu nedenle; işin modifikasyonu, işin yeniden yapılanmasına yönelik önlemler, iş ortamının doğru değerlendirilmesi ve sorunların ilk ortaya çıkış anında ele alınmasını sağlayacak kalıcı bir mekanizmanın oluşturulması sağlanmalıdır.
|