Sedoaneljezi uygulanan Endoskopik Ultrasonografi (EUS) olgularında preoperatif anksiyete ve ağrı duyarlılığının işlem sırasında hemodinami, propofol tüketimi ve postoperatif derlenme üzerine etkisi
Ferda Yılmaz İnal1, Yadigar Yılmaz2, Hayrettin Daşkaya3, Hasan Koçoğlu1
1İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı, İstanbul
2İstanbul Medipol Üniversitesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı, İstanbul
3Bezmialem Vakıf Üniversitesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı, İstanbul
GİRİŞ ve AMAÇ: Preoperatif anxiyete ve ağrı duyarlılığı operasyon öncesi tespit edilerek postoperatif akut ağrının şiddeti tahmin edilebilmektedir(1).Ağrı Duyarlılık Anketi(ADA) günlük hayatta meydana gelen ağrılı durumlar hayal edilerek preoperatif ağrı duyarlılığını değerlendiren non-invaziv,kolay,güvenli ve kendi kendinin ölçülebildiği bir yöntemdir(2).Çalışmada EUS işleminde derin sedasyonda, preoperatif anxiyete ve ağrı duyarlılığının; anestezik tüketimi üzerine,istenen sedasyon seviyesine ulaşma süresine,hasta ve endoskopist mennuniyetine,postoperatif derlenme süresine ve ağrısına etkisinin tesbiti amaçlandı.Böylece EUS sırasında hızlı ve konforlu sedasyon oluşturacak etkili dozları, işlem öncesi belirlemede yardımcı olabileceğini düşündük.
MATERYAL ve METOD: Çalışmaya derin sedasyon altında EUS işlemi planlanmış ASA1-2,20–65 yaş arası,80 hasta alındı.Hastalara,işlem öncesi preoperatif değerlendirme amacıyla Durumluk-Sürekli Anksiyete Ölçeği (STAI)-S(Durumluk),T(Sürekli) ve ADA formları doldurtuldu.Sedasyon için 0,03mg/kgİV midozolam,1mg/kg Lidokain,1mc.kg-1 fentanil ardından bolus olarak 1mg.kg-1propofol infüzyon şeklinde 60sn içinde uygulandı.BİS değeri 75'e ulaşana kadar geçen süre kaydedildi.Anestezi idamesi içinse 2mg/kg/h Propofol infüzyonu başlandı.BİS değeri 65-75 olacak şekilde sedasyon derinliği sağlamak için sedasyon yetmezliği durumunda 0,1mg/kgpropofol(i.v) ek doz uygulandı ve BİS değeri 65’in altına düştüğü zaman propofol infüzyonu durduruldu.İşlem süresi,tüketilen toplam propofol miktarı ve kaç kez ekdoz propofol ihtiyacı olduğu kaydedildi.Aldrete derlenme skoru (ADS) 9 olma süresi,Numerik Rank Skoru, vizüel ağrı skoru (VAS)1.ve 2.saat değerlendirildi.Endoskopist ve hasta memnuniyetini puanlandırıldı. İstatistik,independent samplest-test,Pearson korelasyon analizi kullanılmıştır.
BULGULAR ve TARTIŞMA: STAI-Spuanları ve STAI-Tpuanları ile ADAminör ile ADAtoplam arasında anlamlı yüksek pozitif korelasyon bulundu.Derin sedasyon seviyesine(BIS 75) ulaşma süresi,sedasyon sırasında kullanılan propofol infüzyon dozu ve propofol ek doz ihtiyacı,KAH ve PACU kalış süresi;hem preoperatif anxiyeteyle hemde preoperatif ağrı duyarlılığıyla anlamlı pozitif korele bulundu.SAB ve solunum sayısı sadece ağrı duyarlılığıyla pozitif ilişkili tesbit edilmiştir.Postoperatif ağrıyı değerlendirdiğimizde VAS1.saatin STAI-S ve STAI-T ile ADAdan daha yüksek korelasyonu tesbit edilmiştir.VAS2.saatin ise sadece STAI-S ve STAI-T ile korele olduğu gözlenmiştir.
SONUÇ(LAR): Preoperatif anxiyete ve ağrı duyarlılığıyla anestezi ihitiyacını arasında anlamlı doğrusal ilişki olması;kişisel anestezik tüketiminin tahminini öngörerek daha iyi perioperatif yönetim sağlayabilir. Deneysel ağrı şiddeti değerlendirme yöntemleri ile karşılaştırıldığında ANA hızlı, ağrısız ve kolay uygulanabilirliliğiyle güncel kullanımda avantaj sağlayabilir.
|