Endoskopik retrograd kolanjiopankreatografide (ERKP) Bispekteral İndeks (BIS) kullanımı oksidatif stresi azaltır mı?
Elif Doğan Bakı1, Sezgin Yılmaz2, Özlem Çetin Akıcı1, Halit Buğra Koca3, Remziye Sıvacı1
1Afyon Kocatepe Üniversitesi Anesteziyoloji AD, Afyonkarahisar
2Afyon Kocatepe Üniversitesi, Genel Cerrahi AD
3Afyon Kocatepe Üniversitesi, Biyokimya AD
GİRİŞ ve AMAÇ: Endoskopik retrograd kolanjiopankreotikografi (ERKP) pankreas, safra kesesi ve koledok kanalının tanısında ve tedavisinde kullanılan en önemli metodlardandır (1). ERKP yüzeyel veya derin sedasyon veya genel anestezi eşliğinde yapılabilir. Bu çalışmada ERKP uygulanacak hastalarda anestezi derinliğini BIS moniterizasyonuyla sağlamanın işlem sırasında oluşabilecek oksidatif strese etkisi araştırıldı.
MATERYAL ve METOD: Çalışmaya ERKP planlanan 18-65 yaş arası ASA I-II olan 50 hasta dahil edilmiştir. Hastalar kapalı zarf yöntemiyle iki gruba ayrılmıştır. Grup R’deki hastalara Ramsey sedasyon skalası 3-4 olacak şekilde hekim tarafından aralıklı bolus dozlar şeklinde propofol verilirken, Grup B’deki hastalara BIS değerleri 60-85 arasında olacak şekilde propofol dozları uygulandı. Hemodinamik veriler, propofol tüketimi ve hastanın derlenme süreleri kaydedildi. İşlem sonrası alınan kanlardan, total oxidant status (TOS), total antioksidan status (TAS) ve oxidatif stres index (OSİ) düzeyleri çalışıldı.
BULGULAR ve TARTIŞMA: TAS ve OSI değerleri gruplar arasında benzerdi, ancak TOS düzeyleri Grup B'de anlamlı olarak daha düşüktü (p = 0.027). Grup R'de kalp hızı ve ortalama arteryal basınçlar Grup B'den anlamlı derecede yüksekti. Grup B hastalarda propofol tüketimi ve postoperatif iyileşme zamanı daha düşüktü (p=0.001, p=0.000). Safra yolları tıkanıklığı İlerleyici fibrozise yol açabilen akut karaciğer hasarına sebep olabilir. Mekanızma tam anlaşılamamakla birlikte oxidatif stresin bu sürece dahil olduğu bilinmektedir (2). Oxidan ve antioksidan sistemler arasındaki dengenin bozulması doku hasarının en önemli sebeplerindendir. Sedasyonun aşırı ve yetersiz oluşu hastanın cevapsızlığına veya huzursuzluğa sebep olur ve işlemin başarısını etkiler (3). ERKP işlemi esnasında, sedasyon uygulanarak hareketsizlik ve yeterli analjezinin sağlanmalı, öksürük, öğürme ve bulantıdan kaçınılması ve koruyucu havayolu reflekslerinin baskılanmamış olması arzu edilir. Bu nedenle kullanılacak olan sedasyon ilacının dozu iyi titre edilmeli ve monitorizasyon yöntemleri ile hasta yakın takip edilmelidir.
SONUÇ(LAR): ERKP uygulanan hastalarda, yeterli sedasyonun BIS monitörizasyonu ile kullanılması, sadece gereksiz anestetik ilaç tüketimini önlememizi sağlamaz, aynı zamanda oksidan durumunu da düşürebilir.
|