Basınç ülser riskinin değerlendirilmesinde Braden Risk Değerlendirme Skalası: Geçerlilik ve Güvenilirlik
Cansu Kılınç, Mehmet Zincirci, İbrahim Gün, Namigar Turgut, Serap Karacalar, Nagihan Duran Yakar, Tarkan Mıngır, Nihan Altıntepe
Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı, İstanbul
GİRİŞ ve AMAÇ: Basınç ülserleri (BÜ) yoğun bakım hastalarının en önemli problemlerinden biridir. BÜ etyolojisindeki predispozan faktörlerin varlığının tanımlanması, risk gruplarının saptanarak o hastalara yönelik eylem planı yapılması, sorunun çözümüne önemli katkı sağlar. Norton ve Braden Risk Değerlendirme Skalası (BRDS, Tablo 1.) bu amaçla geliştirilmiştir. Ancak son yıllarda BRDS’nın yetersiz kaldığı ileri sürülmektedir. Çalışmada yoğun bakım ünitesinde (YBÜ) tedavi gören hastalarda, BRDS’nin risk gruplarını belirlemedeki geçerlilik ve güvenilirliğinin araştırılması amaçlanmıştır.
MATERYAL ve METOD: Etik Kurul onayını takiben prospektif, tek merkezli çalışmaya Şubat 2017-Temmuz 2017 tarihleri arasında olası risk faktörleri; yaş, cinsiyet, mekanik ventilasyon, albümin, bilirübin, kreatinin, platelet sayısı, Hb, GKS, NRS 2002, APACHE II skoru, Beklenen Mortalite, gelişen hipotansiyon, PaO2/FiO2 oranı olarak standardize edilen 200 hasta dahil edilmiştir. İstatistiksel analizler için Student’s t test, Kruskal Wallis test, Mann Whitney U test, Pearson korelasyon analizi ve Spearman korelasyon analizi kullanıldı. Anlamlılık p<0,05 düzeylerinde değerlendirildi.
BULGULAR ve TARTIŞMA: Çalışmaya katılan olguların yaşları 13 ile 95 yaş arasında değişmekte olup, ortalama 62,84±17,98 yaş olarak saptanmıştır ( %44’ü (n=88) kadın, %56’sı (n=112) erkektir). BRDS ile yaş, cinsiyet, İ. Bilirübin, Kreatinin ve Platelet sayısı arasında anlamlı ilişki saptanmamıştır (p>0,05). Olguların Braden Skalası ile; Albümin değeri, Hb değeri, GKS, Hipotansiyon, PaO2/FiO2 ölçümleri arasında pozitif yönlü korelasyon bulunurken, BRDS ile D. Bilirübin, NRS 2002, APACHE II skoru, beklenen mortalite değeri arasında negatif yönlü korelasyon bulunmuştur ( Tablo 2.).
SONUÇ(LAR): BRDS’nın hastanede yatan hastalar için BÜ riskini belirlemede kullanılabileceği, ancak yoğun bakımlardaki kritik hastalarda risk belirlemesinde yetersiz kaldığı bildirilmiştir. Düşük albümin, Hb değeri, GKS, Hipotansiyon, PaO2/FiO2 ile yüksek D. bilirübin, NRS 2002, APACHE II skoru BÜ gelişiminde yüksek risk faktörleridir. Bu semptom ve standart laboratuvar sonuçlarının basınç ülseri riskini belirlemede ek göstergeler olarak kullanılmasının ve BRDS’nın bu risk faktörleri gözönüne alınarak modifiye edilmesinin uygun olacağı kanaatine varılmıştır.
|