Tekrarlayan Pediatrik Yanık Ameliyatlarının Hasta Ve Aileleri Üzerinde Oluşturduğu Preoperatif Korku Ve Anksiyete Düzeyinin Belirlenmesi
Hakan Akelma1, Mehmet Özkılıç2
1Sağlık Bilimleri Üniversitesi Gazi Yaşargil Eğitim ve Araştırma Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD, Diyarbakır
2Diyarbakır Çocuk Hastalıkları Hastanesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD, Diyarbakır
GİRİŞ VE AMAÇ: Anksiyete birey için rahatsızlık oluşturan herhangi bir tehlike veya tehdit algısına karşı ortaya çıkan ve sıkça görülebilen fizyolojik belirtilerin eşlik ettiği tedirginlik, kaygı, iç sıkıntısı şeklinde hissedilen hoş olmayan bir duygusal durumdur (1). Yanık sıcak sıvılar, elektrikli malzemeler, kimyasal maddelerin olumsuz etkilerine maruz kalma sonucu ortaya çıkabilen diğer taraftan dikkat edildiğinde önlenebilir bir yaralanma çeşididir (3). Bu tür yaralanmalar sonucunda hastada, anksiyete, depresyon gibi duygusal tepkiler görülebilir. Cerrahi süreç hasta ve aileler için stres kaynağı olabilir. Çalışmamızda pediatrik hastalarda, yanık nedenli genel anestezi veya sedasyon altında tekrarlayan pansuman yapılmasının hastalar ve ebeveynlerinin anksiyete düzeylerine etkisini araştırmayı amaçladık.
YÖNTEM: Çalışmamıza Hastanemiz Yanık Ünitesi’nde opere edilen 100 yanık hastası ve ebeveynleri dahil edildi. Ölçekleri okuyup anlayabilecek durumda olan ebeveynlerden veya yakını yardımıyla doldurabilecek ebeveynlerden yazılı onam alındı. Çalışmaya alınan tüm hastalara çalışmayı yürüten hekim tarafından ameliyattan 30 dk önce Modifiye Yale Preoperatif Kaygı Skalası ve Gülen Yüz Skalası uygulandı. Ameliyattan 30 dakika önce ebeveynlerin STAİ-I Durumluluk Kaygı Envanteri’ndeki sorular sorulup elde edilen puanlar toplandı. Çalışmaya 2-16 yaş arasında en az 2 en fazla 6 defa ameliyat olmuş ASA-1 ve ASA-2 grubpuna dahil toplam 100 hasta ve onlara refakat eden 100 ebeveyn dâhil edildi.
BULGULAR: Çalışmaya katılan ailelerin %74’ü çekirdek aile yapısı %36’sı geniş aile yapısı göstermektedir. Kız ile erkeklerin (hasta ve ebeveynler) ameliyattan önce bakılan Modifiye Yale Preoperatif Kaygı Skala’ları ve Gülen Yüz skorları ortalama puanlarının her iki cinste de tekrarlayan pansumanlarla azaldığı görülmektedir (Şekil 1-2). Çalışmamızda ebeveynlerin ameliyattan 30 dakika önce kaygı düzeylerinin belirlenmesi amacıyla STAİ-1 durumluluk kaygı envanteri kullanıldı. Her bir ameliyattan önce bakılan anksiyete ortalamalarının, ameliyatlar tekrarladıkça ebeveynlerdeki anksiyete seviyesinin azaldığı tespit edildi.
TARTIŞMA VE SONUÇ: Yanıklı hasta grubu ve ebeveylerinde ilk pansuman öncesi dönemdeki anksiyetenin tekrarlayan pansumanlarla azaldığı yapılan birçok çalışmada gösterilmiştir (5,6). Çalışmamız ebeveynlerin çocukları tekrarlayan pansumanlara maruz kaldıkça, ebeveynlerin anksiyetelerinin azaldığını göstermektedir.
|