Kolonoskopi hastalarında bilinçli sedasyon ve analjeziye nonopioid bir yaklaşım; propofol – ketamin (ketofol)
Ali Haspolat1, Yaşar Gökhan Gül2, Tülin Akarsu Ayazoğlu3, Tuncer Koçak4, Ali Şefik Köprülü5
1Kolan International Hastanesi
2Kolan Bayrampaşa Hastanesi
3Medeniyet Üniversitesi Tıp Fakültesi, İstanbul
4Kartal Koşuyolu Yüksek İhtisas Eğitim Araştırma Hastanesi, İstanbul
5Yeni Yüzyıl Üniversitesi Tıp Fakültesi, İstanbul
GİRİŞ VE AMAÇ: Çalışmamızda bilinçli sedasyonda yaygın kullanılan propofolün konvansiyonel tekniğin sık kullanılan ajanı petidinle kombinasyonunun, nonopioid yaklaşımda umut veren propofol/ketamin kombinasyonuyla karşılaştırdık.
YÖNTEM: Tanısal kolonoskopide ASA I-II 60 hastada bilinçli sedasyonda uygulanan 1:3 Ketamin/ Propofol (GI) ve Petidin/Propofol (GII) kombinasyonlarını; toplam ilaç dozu, indüksiyon, sedasyon, derlenme süreleri, hasta-endoskopist memnuniyeti, hemodinamik, solunumsal parametrelere etkileri ve yan etkiler açısından değerlendirdik.
BULGULAR: GI’de indüksiyon süresi 2,15±0,38 dk., derlenme süresi 22,12±6,23 dakikaydı. Toplam 67,81±14,38 mg. propofol kullanıldı. GII’deyse indüksiyon süresi 3,97±1,26 dk., derlenme süresi 12,85±3,79 dk, propofol dozu 79,88±17,59 mg.dı GI/GII arasında kolonoskopi/sedasyon süreleri açısından fark saptanmazken propofol dozu, indüksiyon/derlenme süreleri istatistiki anlamlı farklıydı. Ortalama arter basıncında (OAB) GI’de grup içi hiçbir ölçümde anlamlı düşüş saptanmazken GII’de 5. dakikadaki ölçüm işlem öncesine göre istatistiki anlamlı azaldı. Gruplar arası karşılaştırmadaysa fark saptanmadı. Kalp atım hızı (KAH), oksijen saturasyonundaysa (SpO2) her iki grupta gruplar içi/arası karşılaştırmada anlamlı fark yoktu. GI’de kolonokopi sırasındaki VAS değerleri 1,36±1,14, GII’de 2,13±1,49 oldu. Aradaki fark anlamlıydı ancak her iki değerde ağrı sınırının altındaydı. İşlem sırasında RSS’de GI/GII arasında istatistiki olarak anlamlı farklı ancak çalışma öncesi hedeflenen sınırlar (RSS 3-4) içindeydi. Derlenmedeki 5. dakika ölçümlerindeyse GII’de RSS ve OAA/S belirgin olarak düşüktü, fark istatistiki anlamlıydı. Açlık kan şekerinde (AKŞ) grup içi karşılaştırmalarda ve gruplar arası kolonoskopi öncesi değerlerde fark saptanmazken işlem sonrası AKŞ değerleri arasındaki fark GI’de anlamlı artmıştı. Ancak değerler hiperglisemi sınırlarını geçmedi. Hiçbir hastanın hastane yatışı gerekmedi, kolonoskopisi ilaçların yan etkileri nedeniyle durdurulmadı. Yan etkilerden arada istatistiki fark olmasada bulantı, kusma GII’de, genel halsizlik, baş ağrısı-sersemlik GI’de daha sıktı. Ancak uyanıkken rüya görme-sayıklama gibi psikomimetik yan etkiler sadece GI’de görüldü. Hasta/endoskopist memnuniyeti açısından GI/GII arasındaki istatistiki fark yoktu.
TARTIŞMA VE SONUÇ: Tanısal endoskopide nonopioid yaklaşımda ketaminin iyi bir alternatif olduğunu düşünmekteyiz. Ancak psikomimetik etkileri engellemek amacıyla ketamin dozu azaltılmalı, 10:1, 20:1 gibi seçenekler düşünülmelidir. Azaltılan ketamin dozunun propofolun respiratuvar negatif etkilerini antagonize edemeyebileceği, komplikasyonların görülebileceğide hatırlanmalıdır.
|