Amantadinin Ratlarda Hepatik İskemi Reperfüzyon Hasarında Akciğer ve Karaciğer Dokusundaki Etkilerinin Araştırılması
Fatih Şahin1, Ayça Taş Tuna1, Yusuf Ünal2, Mustafa Arslan2, Hayrullah Yazar3, Şaban Cem Sezen4, Sezen Irmak Gözükara3, Onur Palabıyık1
1Sakarya Üniversitesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bİlim Dalı, Sakarya
2Gazi Üniversitesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı, Ankara
3Sakarya Üniversitesi, Biyokimya Ana Bilim Dalı, Sakarya
4Kırıkkale Üniversitesi, Histoloji ve Embriyoloji Ana Bilim Dalı, Kırıkkale
GİRİŞ VE AMAÇ: İskemi/reperfüzyon (İ/R) hasarı, karaciğer cerrahisinin potansiyel bir komplikasyonudur. N-Metil D-Aspartat antagonistleri (NMDA)’nin çeşitli doku ve organlarda, İ/R hasarına karşı koruyucu olduğu bilinmekte, ancak bir NMDA antagonisti olan amantadinin hepatik İ/R hasarında uzak organlar üzerindeki etkisinin araştırıldığı bir çalışma bulunmamaktadır. Bu nedenle bu çalışmada, amantadinin ratlarda karaciğer İ/R hasarında akciğer ve karaciğer dokusu üzerindeki etkilerinin araştırılmasını amaçladık.
YÖNTEM: Etik kurul onayı alındıktan sonra ratlar; Grup Sham (Grup S, n=6), Grup Amantadin (Grup A, n=6), Grup İ/R (Grup İ/R, n=6) ve Grup İ/R + Amantadin (Grup İ/R-A, n=6) olarak 4’e ayrıldı. Tüm ratlara cerrahi uygulamadan önce 15 dakika beklendi. Grup A ve Grup İ/R-A’da cerrahiden 15 dakika önce 45 mg/kg amantadin hidroklorür intraperitoneal uygulandı. Grup S’de ve Grup A’da sadece orta abdominal insizyon yapıldı. Grup İ/R ve Grup İ/R-A’da sol portal triaddaki yapılara 45 dakika süreyle atravmatik vasküler klemp uygulandı ve sonrasında klemp uzaklaştırılarak 2 saat reperfüzyon sağlandı. Deneyin sonunda ratlar sakrifiye edilerek akciğer ve karaciğer dokuları alındı ve katalaz (CAT), süperoksit dismutaz (SOD) ve malondialdehit (MDA) düzeyleri çalışıldı. Akciğer ve karaciğer dokusu histopatolojik olarak incelendi.
BULGULAR: Akciğer ve karaciğer dokusunda MDA, SOD ve CAT düzeylerinde gruplar arasında istatistiki olarak anlamlı farklılık saptanmadı (p>0,05). Histopatolojik incelemede; karaciğer dokusunda İ/R sonrasında hepatosit dejenerasyonu, sinüzoidal dilatasyon, piknotik çekirdek ve PMN hücre infiltrasyonu, nekroza giden hücre sayısında artış olduğu ve amantadin uygulamasıyla bu değişikliklerde azalma olduğu gözlendi (Tablo 1). Akciğer dokusunda İ/R sonrasında nötrofil/lenfosit infiltrasyonu ve alveolar duvar kalınlaşmasında anlamlı derecede artış olduğu, amantadin uygulamasıyla bu değişikliklerin azaldığı gözlendi (Tablo 2).
TARTIŞMA VE SONUÇ: Biyokimyasal değerler arasında anlamlı fark bulunmasa da, İ/R sonrası akciğer ve karaciğer dokusunda histopatolojik olarak gelişen hasarın amantadin uygulamasıyla azalması koruyucu etkileri olabileceğini düşündürmektedir. Net bir kanıya varabilmek için farklı doz ve daha fazla denek sayılı ileri araştırmalara ihtiyaç vardır.
|