Streptozosin ile Alzheimer Oluşturulan Yaşlı Ratlarda Tekrarlayan Sevofluran Anestezisinin Kognitif Fonksiyonlar ve Beyin Dokusu Üzerine Etkilerinin Değerlendirilmesi
Fatmanur Duruk Erkent1, Berrin Işık1, Ayşegül Küçük2, Levent Öztürk3, Salim Neşelioğlu4, Hayriye Tatlı Doğan5, Şevin Güney6, Mustafa Arslan1
1Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı, Ankara
2Kütahya Sağlık Bilimleri Üniversitesi Tıp Fakültesi, Fizyoloji Ana Bilim Dalı, Kütahya / Türkiye
3Yıldırım Bayazit Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı, Ankara
4Yıldırım Bayazit Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Biyokimya Anabilim Dalı, Ankara
5Yıldırım Bayazit Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Patoloji Anabilim Dalı, Ankara 6Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi, Tıbbi Fizyoloji Anabilim Dalı, Ankara
GİRİŞ VE AMAÇ: Deneysel araştırmada streptozosin(STZ) ile Alzheimer oluşturulan yaşlı rat modelinde, tekrarlayan sevofluran anestezisinin, kognitif fonksiyonlar ve beyin histopatalojisi üzerine etkilerinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
YÖNTEM: Etik Kurulu izni alınarak gerçekleştirilen deneyde; 24 yaşlı Wistar Albino rat, 4 eşit gruba [kontrol(GrupK), sevofluran (GrupS), Alzheimer(GrupA) ve Alzheimer+sevofluran(GrupAS)] ayrıldı. Tüm gruplara Radial Arm Maze Test(RAMT) uygulandı. GrupA ve GrupAS’deki tüm ratlara ketamin(100 mg/kg,i.p.) anestezisi altında stereotaksik başlık takıldı. Orta hattan burr hole ile dura altına girildi. GrupA ve GrupAS’ye 3mg/kg(10 μl) STZ intraserebroventriküler verilerek deneysel Alzheimer oluşturuldu(Resim1). Cerrahiden 4 hafta sonra Grup S ve Grup AS’ye birbirini izleyen 3 gün 2’şer saat %2,3 sevoflurane uygulandı. GrupS ve GrupAS’de her anestezi uygulamasını takiben (Grup K ve Grup A’da da eş zamanlı) RAMT yapılarak veriler kaydedildi(Resim2). Bu uygulamadan 24 saat sonra tüm ratlara anestezi altında ötenazi yapılıp kanları alındı. Serum biyokimyasal ve hipokampüs dokuları histopatolojik olarak değerlendirildi.
BULGULAR: Tüm gruplarda RAM giriş-çıkış sayıları başlangıçta benzer iken, Alzheimer oluşturulduktan sonra; 2. haftadan itibaren GrupA ve GrupAS’de anlamlı olarak azaldı. Bu azalma tüm ölçümlerde Grup K’ya göre anlamlı idi. GrupS’de ise 2. ve 3. anestezi uygulamalarından sonra RAM giriş-çıkış sayısı belirgin olarak azaldı(Tablo1). Ratların hipokampus dokularında Glial fibriler asidik protein düzeyi Grup AS’de K ve S grubuna göre anlamlı yüksek bulundu(Tablo2,Resim3-6). Ratların beyin dokusu kaspaz 3 aktivitesi Grup K’da tüm ratlarda %1’den az, GrupAS’de 2 ratta %3, 1 ratta %1 olarak bulundu(Tablo3,Resim7-10). Grup A ve Grup AS’de serum katalaz, myeloperoksidaz ve ferroksidaz aktiviteleri diğer gruplara göre yüksek, GrupAS’de myeloperoksidaz aktivitesi Grup A’dan yüksek bulundu(Tablo4). GrupA ve GrupAS’de serum native tiyol, total tiyol ve disülfid düzeyleri anlamlı olarak farklı bulundu(Tablo5).
TARTIŞMA VE SONUÇ: Streptozosin ile deneysel Alzheimer oluşturulan yaşlı ratlarda, sevofluran anestezisinin RAMT ile değerlendirilen kognitif fonksiyonları minimal düzeyde olumsuz yönde etkilediği, histopatolojik ve biyokimyasal belirteçlerin de bu bulguları desteklediği saptanmıştır. Elde edilen bu sonuçların klinik uygulamalarla korelasyonu için geniş serilerde gözlemsel çalışmalar yapılması gerektiği kanısındayız.
|