Geri Dönüşümde Yoğun Bakım
Merve Namlı Emlek, Mehmet Murat Sayın, Derya Özkan, Emine Arık
Dışkapı Yıldırım Beyazıt Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon, Ankara
GİRİŞ VE AMAÇ: Tıbbi atıklar, genel ve özel atıklar olarak sınıflandırılabilir. Genel atıkların tehlikeli olma potansiyeli yokken özel atıklar genellikle özel işlem gerektiren, potansiyel olarak sağlığı tehdit edici kabul edilen malzemeleri içerir. Özel atıklar; kimyasal, bulaşıcı ve radyoaktif atıkları içerebilir. Özel işlem gerektiren atıklar, düzenlenmiş tıbbi atık (DTA) olarak adlandırılır. DTA’ların çoğu yakma işleminden geçerken kalanı buhar sterilizasyonu,elektrotermal deaktivasyon, piroliz gibi yöntemlerle işlenir. Bu çalışmada Anesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği’nin yoğun bakım ünitelerinden elde edilen atıkları nicelik ve nitelik olarak değerlendirdik.
YÖNTEM: Mesai saatleri içinde bir günlük atıklarımız; evsel atıklar, geri dönüşüm atıkları, tıbbi atıklar ve delici-kesici atıklar olarak ayrı ayrı poşetlendi. Evsel atık grubunda hasta bakımına ait atıklar, organik ve inorganik atıklar, enfekte olmayan tıbbi atıklar vb.; tıbbi atık grubunda enjektörler, intravenöz kateterler, sondalar, pansuman malzemeleri vb.; ambalaj atıkları grubunda geri kazanılabilen serumlar,kağıtlar,ilaç şişeleri vb.; delici-kesici atıklar grubunda enjektör uçları, bistüriler,ampul kırıkları vb. biriktirildi. Dikkat çekici miktarlarda sıvılar poşetlerden çıkarıldı.
BULGULAR: Dört yoğun bakımımızdan çıkan tıbbi atıklar 35,000 gram; evsel atıklar 35,300 gram; delici-kesici atıklar 3400 gram; ambalaj atıkları 11,400 gram olarak tartıldı. Hasta başına düşen tıbbi atık miktarı 1666,7 gram iken, ambalaj atıkları 542,85 gram olarak hesaplandı.
TARTIŞMA VE SONUÇ: Tehlikeli tıbbi atıkların tehlikesiz atıklarla karışması sağlık ve çevreye yönelik problem yaratır. Bu yüzden atıkların kaynağında ayrıştırılması önemli olup bu yolla, enfeksiyöz atık kutularına giren atık miktarında %10’dan fazla azalma olduğu görülmüştür. Atıkların ayrıştırılmasına yönelik “Tıbbi Atıkların Kontrolü Yönetmeliği” Ocak 2017’de Resmi Gazete’de yayınlanmıştır. Yoğun bakımlar büyük miktardaki atıklar nedeniyle hastane geri dönüşümüne önemli katkı sağlayabilir. Geri dönüşüm, hastane atıklarını azaltmanın etkili bir yoludur. Uygulamada, geri dönüşüme gidebilecek olanlar genel atıkların içinde olup, bunların % 60'a yakınında bu olanak vardır. Bizim yoğun bakım atıklarımızın % 13’ü geri dönüştürülebilen gruptadır.Bu oranın daha fazla olması için tüm personelin eğitilmesi gerekmektedir. Sonuç olarak, yoğun bakımlardaki geri dönüşüm, kaynak kullanımının iyileşmesini, tasarrufu ve çevrenin korunmasını sağlayabileceğinden üzerinde önemle durulması gerekmektedir.
|