Metformin İntoksikasyonuna Bağlı Ağır Laktik Asidoz
Zerrin Demir, Nilüfer Şimşek Kıyançiçek, Yonca Yanlı,
Sağlık Bilimleri Üniversitesi, Ümraniye Eğitim Ve Araştırma Hastanesi, Anesteziyoloji Kliniği, Ümraniye
Metformin;biguanidler grubundan oral bir antidiyabetik ilaçtır.Etkisini, hipoglisemi yolundan çok antihiperglisemik olarak gösterdiklerinden, yüksek dozlarda dahi ciddi hipoglisemiye neden olmazlar. Yan etkileri diyare,bulantı,kusma,çarpıntı,nefes darlığı,myalji,halüsinasyonlar ve deliryumdur.İleri dönemde, laktik asidoz,renal, respiratuar ve karaciğer bozukluğuyla sonuçlanan çoklu organ yetersizliği gelişebilir. Olgumuzu; metforminin suicid amaçlı nadir kullanılması, aşırı dozlarda yüksek mortalitesi nedeniyle sunmayı amaçladık. Olgu:33 yaşında kadın hasta, suicid amaçlı glucofen® 1000mg tabletlerden 30 adet,ismini bilmediği ağrı kesicilerden 10 adet içme şikayetiyle acil servise getiriliyor.Hikayesinde,diabet ve hipotiroidi mevcut.İlaçları aldıktan 1.5-2 saat sonra acile ilk gelişinde,şuur açık,vital bulguları ve laboratuvar testleri normal bulunuyor(Tablo 1,2).Metformin yüksek doz(30 gr) alındığı için, zehir danışma merkezi, gastrik lavaj,inaktif kömür, semptomatik tedavi, iki saatte bir kan gazı,elektrolit düzeyi,karaciğer ve böbrek foksiyon testlerinin takibini öneriyor.Hasta gelişinin 3.saatinde tedavi red verip ayrılıyor.Ancak, yaygın miyalji, kusma şikayetiyle tekrar acile başvuruyor.Kan gazı sonucuna göre sodyum bikarbonat başlanarak, diyalize alınıyor.İki saatlik diyaliz sonrası,şuur açık,hemodinamisi stabil olarak dahili yoğun bakıma yatırılıyor.Genel durumunun bozulması üzerine entübe edilerek inotrop başlanıyor. İlaç alımının 38.saatinde hemodiafiltrasyon yapılabilmesi için adrenalin, noradelin, terlipressin,dopamin desteği altında şuur kapalı,entübe,TA:52/21 mmHg,nabız:69atım/dk, sPO2 :%90 değerleriyle, onamları alınarak kliniğimiz yoğun bakımına yatırıldı.Hipernatremisi, derin laktik asidozu, karaciğer ve böbrek fonksiyon bozukluğu bulunmaktaydı.Laboratuvar değerlerine göre sıvı,bikarbonat infüzyonu ile tansiyonun elverdiği ölçüde hemodiafiltrasyon başlandı,vücut ısısı takip edildi.Sık aralıklarla kan gazı kontrolü yapılan hasta tüm tedavilere rağmen intoksikasyonun 51.saatinde ex oldu. Tartışma: Metforminin aşırı dozu,ciddi laktik asidoz ile ilişkili olmasına karşın, aralarında net tanımlanmış bir doz-yanıt ilişkisi yoktur.İnsidansı 9.10ykrk12 olup mortalite oranı %50’nin üzerindedir..Mekanizması tam olarak anlaşılamamakla birlikte,piruvat karboksilazı baskılayarak laktat metabolizmasını azalttığı ve karaciğerde laktat üretimini arttırdığı düşünülmektedir.Ayrıca böbrek fonksiyonlarındaki bozulma da atılımını yavaşlatır. Metformin intoksiyonunda kullanılan etkili antidot yoktur.Tedavisi,bikarbonat verilmesi ve renal replasman tedavileri kullanılarak laktik asidozun düzeltilmesini içerir. Erken tanı ve agresif tedavi yaklaşımları, mortaliteyi ciddi oranda azaltmaktadır.Kliniğimize metformin intoksikasyonu nedeniyle kabul edilen ve ağır laktik asidozu bulunan olgumuzun sunumuyla,metforminin yüksek dozunun mortalitesine dikkat çekmek istedik.
|