Farelerde Amantadinin Propofol Anestezisi Sonrası Derlenme, Postoperatif Kognitif Disfonkisyon ve Ağrı Düzeyine Etkisi
Burçin ALAÇAM, Şeyma Nur BAŞARIR BOZKURT, Ayça TAŞ TUNA, Onur PALABIYIK, Hüseyin ÇAKIROĞLU
Sakarya Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi
Giriş: Postoperatif kognitif disfonksiyon (POKD), rezidü anestezik ilaçlara bağlı gelişebilen,nörokognitif fonksiyon bozukluklarının bütünüdür (1,2). Amantadin, glutamat inhibisyonu ile nöroinflamasyonu baskılayarak nöroprotektif etkiler gösterdiği bilinen bir N-metil D-aspartat reseptör antagonistidir (3). Çalışmamızda, amantadinin, propofol uygulaması sonrasında kullanımının anesteziden derlenme süresine, POKD’ye ve stres ilişkili ağrı düzeylerine etkisini göstermeyi amaçladık.
Gereç ve Yöntem: Etik kurul onayı alındıktan sonra 24 adet BALB/C cinsi fare rastgele 4 gruba ayrıldı [Grup Kontrol (K), Propofol (P), Amantadin (A), Propofol+Amantadin (PA)]. Derlenme ‘tail pinch’, stresle ilişkili ağrı ‘hot plate’, kognitif fonksiyonlar ‘morris water maze’, verilerin doğruluğunu netleştirecek bazal aktivite değerlendirmesiyse ‘open field’ testleriyle yapıldı. Fareler 5 gün süreyle morris water maze düzeneğinde eğitildi. Deney günü, Grup K’ye 10 mg/kg %0.9 NaCl, Grup P’ye 75 mg/kg propofol, Grup A’ya 20 mg/kg amantadin, Grup PA’yse 75 mg/kg propofol ve 20 mg/kg amantadin intraperitoneal (toplam 1 ml volüm) uygulandı. Derlenme sonrası ilk hot plate testi, sonrasında morris water maze testi uygulandı. Düzeneğe yerleştirildiği an 0.saat olarak belirlendi, veriler 0.,1. ve 2. saatlerde kayıt altına alındı.
Bulgular: Deneklerde derlenme sürelerinin Grup PA’da Grup P’ye göre anlamlı olarak azaldığı tespit edildi (p<0,001). Hot plate verilerinin değerlendirilmesinde Grup K’ye göre sürelerin Grup P’de (p=0,213), Grup A’da (p=0,020) ve Grup PA’da (p=0,024) anlamlı olarak uzadığı gözlendi. Morris water maze bulgularında hedef kadranda geçirilen süreler Grup K’ye göre Grup A’da ve Grup PA’da anlamlı yüksek (p<0,001), Grup P’de anlamlı düşük (p<0,001) bulundu. Platformu bulana kadar yüzülen yol, Grup K’ye göre; Grup A ile benzer, Grup P’de anlamlı yüksek (p<0,001) tespit edildi. Grup PA verileri ise Grup P verilerine göre anlamlı düşüş gösterdi (p<0,001).
Tartışma ve Sonuç: Çalışmamızda bilişsel fonksiyonların, amantadin kullanılan gruplarda belirgin şekilde daha iyi korunduğunun görülmesi; çalışma hipotezimizi destekler nitelikteydi.
|