Pankreatik iskemi reperfüzyon hasarı oluşturulan ratlarda deksmedetomidinin karaciğer ve böbrek üzerine etkisi
Hasan Bostancı, Selin Erel, Ayşegül Küçük, Gülay Kip, Şaban Cem Sezen, Seda Gökgöz, Muharrem Atlı, Feyza Aktepe, Kürşat Dikmen, Mustafa Arslan, Mustafa Kavutçu
Gazi Üniversitesi Tıp Fakültesi Anesteziyoloji ve Reanimasyon AD
Giriş: Pankreas; sepsis, kardiyak hastalıklar, emboli gibi durumların yanı sıra her türlü pankreas cerrahisinde iskemi reperfüzyon hasarı ile karşılaşabilir (1). Böbrekler ve karaciğer, majör abdominal cerrahileri takiben iskemiye özellikle duyarlıdır (2,3). Deksmedetomidin, iskemi reperfüzyonda etkisi gösterilmiş bir ajandır (4,5). Bu çalışmada ratlarda pankreas iskemi reperfüzyonundan önce uygulanan deksmedotimidinin karaciğer ve böbrek dokularındaki etkisini değerlendirmek amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Bu deneysel çalışmada etik kurul onayı sonrası, rastgele seçilen 24 rat, kontrol (K), deksmedetomidin (D), iskemi reperfüzyon (İR) ve deksmedetomidin-iskemi reperfüzyon (D-İR) olmak üzere 4 gruba ayrıldı. İR ve D-İR gruplarına pankreas iskemisi uygulandı. D ve D-İR gruplarına deksmedetomidin 100 µg/kg intraperitoneal olarak uygulandı. Karaciğer ve böbrek dokuları, hematoksilen ve eozin boyama kullanılarak mikroskobik incelemeye tabi tutuldu ve biyokimyasal analizler için tiyobarbitürik asit reaktif madde (TBARS) düzeyi, arilesteraz (AES), katalaz (CAT) ve glutatyon-S-transferaz (GST) enzim aktiviteleri değerlendİRildi. Serumda ise aspartat aminotransferaz (AST), alanin aminotransferaz (ALT), kan üre nitrojeni (BUN) ve kreatinin ölçüldü.
Bulgular: İR grubunda, karaciğer ve böbrekte önemli ölçüde histopatolojik hasar (Tablo 1,2, Şekil 1,2), yüksek TBARS seviyeleri, AES ve CAT enzim aktiviteleri görülmüştür (Tablo 3,4). D-İR grubunda, karaciğer ve böbrekteki histopatolojik hasarın belirgin bir şekilde azaldığı (Tablo 1,2; Şekil 3,4), düşük TBARS seviyeleri, azalmış AES ve CAT enzim aktiviteleri gözlenmiştir (Tablo 3,4). D-İR grubu, İR grubuna kıyasla karaciğer ve böbrek dokularında daha düşük enzim aktivitelerinin yanı sıra (Tablo 3,4) serumda daha düşük AST ve ALT aktivitelerini göstermiştir (Tablo 5).
Tartışma ve Sonuç: İskemi reperfüzyon hasarı çeşitli organlarda araştırılmış olmasına rağmen, pankreas iskemi reperfüzyonu literatürde nispeten keşfedilmemiş olarak kalmaktadır. Pankreas iskemi reperfüzyonu üzerine yapılan çalışmalar pankreastaki doğrudan hasara odaklanmış, postoperatif sonuçları etkileyebilecek böbrekler ve karaciğer gibi uzak organ sistemleri üzerindeki etkileri araştırılmamıştır. Bu çalışmada, pankreatik iskemi reperfüzyon hayvan modeli oluşturulmuş ve preemptif deksmedetomidin tedavisinin böbrek ve karaciğer üzerinde koruyucu etki sağladığı histopatolojik ve biyokimyasal parametreler ile gösterilmiştir.
|