Sıçanlarda Normobarik Hiperoksinin Tekrarlayan Anestezi Sonrası Gelişen Postoperatif Kognitif Disfonksiyon Üzerine Önkoşullayıcı Etkisi
Ahmet Rıdvan Doğan, Ferda Yılmaz İnal, Hasan Koçoğlu, Tülay Zenginkinet
İstanbul Medeniyet Üniversitesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Anabilim Dalı, İstanbul
Giriş: Postoperatif kognitif disfonksiyon(POKD) tekrarlayan anestezi maruziyeti sonrası sık görülen bir komplikasyondur(1).İnhalasyon anestezisi sonrası gelişen postoperatif kognitif disfonksiyonun muhtemel mekanizmalarından biri de nöroapoptozistir(2).Bu çalışmada iskemik toleransı artırıcı etkisi olduğu kanıtlanan normobarik hiperoksinin(NBO)(3,4) tekrarlayan anestezi sonrası gelişen POKD üzerine önkoşullayıcı etkisinin araştırılması amaçlanmıştır.
Gereç ve Yöntem: Etik kurul onayından sonra ağırlıkları 300-320 gram arasında değişen 24 adet Sprague-Dawley sıçan randomize olarak Kontrol grubu(Grup-C), NBO grubu(Grup-O), tekrarlayan sevofluran anestezisi grubu(Grup-S), NBO ardından tekrarlayan sevofluran anestezisi grubu(Grup-OS) şeklinde 4 gruba ayrıldı(n=6).Grup-C’ye NBO veya tekrarlayan anestezi uygulanmadı.Deneyin 1-3-5-7-9. günlerinde Grup-O’ya her gün üçer saat, toplam 5 gün yalnızca NBO, Grup-S’ye her gün ikişer saat, toplamda 5 gün yalnızca sevofluran anestezisi, Grup-OS’ye ise her gün üçer saat NBO önkoşullandırması ardından ikişer saat sevofluran anestezisi, toplamda 5 gün uygulandı.Sevofluran anestezisi %2,9 konsantrasyonda, 3L/dk hızında %30 O2/%70 Medikal hava olacak şekilde uygulandı.NBO uygulaması 3L/dk akım hızında %95 O2/%5 Medikal hava olarak uygulandı.İlk anestezi uygulamalarından sonra anestezinin etkilerini incelemek için Grup-S ve Grup-OS’deki sıçanlardan arteriyel kan örnekleri alındı.Deneyin 10. gününde sıçanlar Morris Su Labirenti(MSLT) testine alınarak davranış testleri uygulandı.Sonrasında beyin dokuları çıkarılarak histopatolojik olarak incelendi(Şekil-1).
Bulgular: İlk anestezi uygulamalarından sonra Grup-S ve Grup-OS’deki sıçanların kan gazı analizlerinde anestezinin herhangi bir solunumsal yahut metabolik bozukluğa yol açmadığı görüldü.MSLT'nin öğrenme fazında Grup-S'nin platformu bulma süresinin diğer gruplara göre daha uzun olduğu izlendi.Grup içi karşılaştırmalarda Grup-C, Grup-O ve Grup-OS’de 1. ve 4. gün arasında anlamlı düşüş saptandı(Şekil-2).Platformun bulunduğu kadranda geçirilen süre oranındaki değişimlerde gruplar arasında anlamlı fark bulunmadı(Şekil-3).Bellek fazında ise platformu bulma sayısı Grup-S’de, Grup-C ve Grup-O’ya göre anlamlı düzeyde düşüktü(Tablo-1,Şekil-4).Platformu bulma sayısı Grup-OS’de, Grup-S’ye göre daha fazla olsa da bu sonuç istatistiksel olarak anlamlı bulunmadı.Histopatolojik incelemelerde hipokampüsteki kırmızı hücre dejenerasyonu Grup-S’de diğer gruplara göre yüksek saptandı(Tablo-2,Şekil-5).
Tartışma ve Sonuç: Tekrarlayan sevofluran maruziyeti sıçanlarda öğrenme ve bellek fonksiyonlarında bozulmaya yol açar(5).Normobarik hiperoksinin önkoşullayıcı etkisi ile tekrarlayan sevofluran maruziyetine bağlı kognitif fonksiyonlardaki bozukluğun ve hipokampüsteki nörodejenerasyonun önüne geçilebileceğini düşünmekteyiz.
|