Gebede spinal anesteziye bağlı hipotansiyon: Düşen kalp debisi mi? Vasküler rezistans mı?
Halit Ahmet Güner1, Gülbin Töre Altun2, Pelin Çorman Dinçer1, Mustafa Kemal Arslantaş1, Alper Kararmaz1
1Marmara Üniversitesi Tıp Fakültesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Ana Bilim Dalı, İstanbul
2Marmara Üniversitesi Pendik Eğitim ve Araştırma Hastanesi, Anesteziyoloji ve Reanimasyon Kliniği, İstanbul
GİRİŞ VE AMAÇ: Sezaryen için spinal anestezi (SA) uygulandığında hipotansiyon insidansı diğer hasta gruplarına göre daha yüksektir. Gebeliğe bağlı fizyolojik değişikliklerin yanında uterusun büyük damarlara basısı, hipovolemi, kanama gibi nedenler de SA’ye bağlı hipotansiyonu artırabilir. Literatür taramamızda gebelerde SA’ya bağlı hipotansiyonun patofizyolojisi ile ilgili yeterli klinik çalışma olmadığını gördük ve bu hasta grubunda hipotansiyonun nedenini anlayabilmek, ikincil olarak efedrin uygulaması ile olan değişiklikleri araştırmak için bu çalışmayı planladık.
YÖNTEM: Etik kurul ve hasta onayları alındıktan sonra sezaryen için SA uygulanan ve hipotansiyon gelişen 21 hasta çalışmaya dahil edildi. Rutin hemodinamik monitorizasyona ek olarak, ultrasonografik kalp debisi monitörü (Uscom 1 A, USCOM®, Australia) ile işlem öncesi, hipotansiyon geliştiği sırada ve efedrin uygulamasından sonra kalp debisi (KD) ve sistemik vasküler rezistans (SVR) değerleri kaydedildi.
BULGULAR: Başlangıçta 3.95±0.95 l/dk olan KD hipotansiyon sırasında 3.6±0.88 l/dk değerine düştü (p=0.008), efedrin uygulaması ile de 5.3±1.27 l/dk değerine yükseldi (p<0001). Başlangıçta 1975±527 ds.cm-5 olan SVR hipotansiyon sırasında 1422±450 ds.cm-5 değerine düştü (p<0.0001), efedrin uygulaması ile de değişmedi (1412±342 ds.cm-5). Hipotansiyon gelişen olgularda KD yaklaşık %10 azalırken; SVR %28 azaldı.
TARTIŞMA VE SONUÇ: Spinal anestezi uygulanan gebelerde hem KD hem de SVR düşüşünün hipotansiyonun etyolojisinde rol oynadığını, fakat SVR azalmasının rolünün daha yüksek olduğunu saptadık. SVR’deki düşüş sempatik blokla ilgili olduğundan, hipotansiyonun önlenmesinde doz azaltılması, lokal anesteziğe opioid eklenmesi gibi sempatik bloğu azaltıcı önlemler sıvı verilmesi gibi KD’yi artırıcı önlemlerden daha etkin olabilir. Efedrinin hipotansiyon etyolojisinde daha önemli olan SVR’yi değiştirmezken, KD’yi başlangıç değerinden bile daha fazla yükselterek etkili olduğunu gözledik. Yapılacak yeni çalışmalar ile düşük SVR, yüksek KD’nin maternal ve fötal organ perfüzyonları üzerine etkilerinin araştırılmasının yararlı olabileceğini düşünüyoruz.
|